Khi người dân phải cách ly tại nhà, nhu cầu mua sắm quần áo mới cũng “bốc hơi”. Dù còn số nhà bán lẻ kinh doanh qua mạng nhưng nguồn thu của các công ty lớn nhất thế giới về thời trang và may mặc đã bị thiệt hại khủng khiếp. Trong khi đó, các chi phí cố định như tiền thuê mặt bằng và lương nhân viên đang ăn vào tiền mặt và hàng tồn kho thì chất cao như núi.

Công ty giấy Hải Tín, đơn vị chuyên cung cấp giấy ngành may mặc ước tính có tới 1/4 công ty trong lĩnh vực thời trang toàn cầu, trong đó có các thương hiệu bán lẻ và trung tâm thương mại tổng hợp sẽ rất ít khả năng tồn tại sau dịch. Cả chuỗi cung ứng phức tạp của ngành thời trang thế giới trị giá lên tới 2.500 tỉ USD cũng đang vỡ vụn. Các cửa hàng đóng cửa do phong tỏa ở Anh hay New York rất nhanh chóng dẫn đến sự đóng cửa hàng loạt của các nhà máy may mặc ở nhiều nước như Bangladesh, Việt Nam... và tồn kho thì chất cao tại các trang trại trồng bông ở miền Trung Ấn Độ.

Thiệt hại gây ra do sự phong tỏa để chống dịch bệnh tại các thị trường phương Tây đã đặt câu hỏi liệu chuỗi cung ứng này có thể được chữa lành một khi nhu cầu thị trường phục hồi sau dịch? Đây là vấn đề rất khó trả lời bởi nhiều công ty đang trong tình trạng gần phát sản nhưng chưa thể nhận được tiền thanh toán đã đến kỳ hạn

Kể từ khi khủng hoảng nổ ra, các công ty may của Bangladesh đã mất hơn 3 tỉ USD do không được thanh toán tiền hàng, theo Hiệp hội Các nhà sản xuất và xuất khẩu may mặc Bangladesh (BGMEA). Ngành này chiếm tỉ trọng rất lớn trong doanh thu xuất khẩu của nước này và tuyển dụng tới hơn 4 triệu người, chủ yếu là phụ nữ. Các tổ chức trong ngành ở Bangladesh ước tính hơn 50% lực lượng lao động đã bị sa thải.

Tại Việt Nam, một số công ty may mặc cũng bắt đầu biến mất, theo bà Hoàng Ngọc Ánh, quyền Tổng thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS). Hồi tháng 4, VITAS ước tính nếu phong tỏa kéo dài đến tháng 6, các công ty may Việt Nam có thể mất hơn 500 triệu USD doanh thu. Con số thực tế có thể cao hơn rất nhiều vì số liệu chính thức không thống kê thiệt hại của các nhà cung cấp nhỏ.

“Tính đến thời điểm hiện nay, ước khoảng 400.000-600.000 lao động đã mất việc trong tổng số 2,8 triệu công nhân may. Đây chỉ là con số ước tính và chúng tôi chưa thể thống kê hết một số công ty nhỏ và siêu nhỏ”, bà Ánh nói.

Đi xuống phía dưới chuỗi cung ứng như các nông dân trồng bông như Ganesh Nanote ở Akola, các ngành cung cấp phụ liệu như giấy bao gói, vải, chỉ, … tại Việt Nam Họ cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch COVID-19.

Bangladesh, Việt Nam, Sri Lanka... là trong số những quốc gia mà trong những thập niên trở lại đây đã trở thành các trung tâm sản xuất hàng hóa, may mặc toàn cầu thay cho Trung Quốc khi các nhà cung cấp thời trang làm mọi cách để giảm chi phí nhân công. Bên cạnh đó, những nhà bán lẻ cũng muốn đẩy mạnh tiêu dùng thường xuyên đối với các hàng hóa rẻ hơn, được gọi là thời trang nhanh, nhằm đẩy mạnh doanh thu. Các thương hiệu thời trang nhanh thường thay mới các dòng sản phẩm mỗi tuần.

Các nhà bán lẻ luôn ở kèo trên trong mối quan hệ với các nhà sản xuất châu Á và chuyện đòi hỏi là rất phổ biến. Nếu một nhà cung cấp nói rằng họ không thể đồng ý các điều khoản nào đó thì nhà bán lẻ luôn có thể tìm nhà cung cấp khác.

Để đối phó với cơn rung chuyển này, nhiều nhãn hàng thời trang đã cam kết sẽ hỗ trợ các nhà sản xuất và người lao động bằng cách thanh toán tất cả các đơn hàng, bao gồm cả những hàng hóa đang sản xuất. Những công ty như Inditex, Marks & Spencer và Phillips-Van Heusen đã cam kết sẽ hỗ trợ những đối tượng bị ảnh hưởng trong chuỗi cung ứng của họ. Bên cạnh đó, việc một số nhà bán lẻ bị cáo buộc đã hành động quá chậm. Ông Achim Berg thuộc McKinsey thì cho rằng đó là vì một số đơn vị không còn khả năng chi trả cho nhà cung cấp.

Nhiều công ty thời trang còn phối hợp với các đơn vị gia công để tìm kiếm các giải pháp chờ thị trường ấm lại như thảo luận nhu cầu sản lượng của các kỳ, tim kiếm thêm nguồn cung nguyên phụ liệu thay thế như giấy sơ đồ, chỉ, vải, … nhằm tối đa chi phí giúp doanh nghiệp may mặc vượt qua được thời kỳ khó khăn

Hiện tại, nhiều nhà máy trên thị trường Việt Nam đang hoạt động chỉ 30% - 40% công suất từ đầu tháng 5. Nhưng kho hàng thì đang chất đống chưa thể xuất đi được. Trừ phi nhà bán lẻ chịu trả tiền hàng hoặc có những giải pháp tích cực, nếu không nguy cơ các công ty sẽ phải phá sản rất cao.

Theo vietnamtextile